[Myndin ovast: Fjøra og lending. Uttast til vinstru er Urðin, og høgrumegin sæst Kalvahellan. (Mynd: Marjun A. Simonsen)]

Nú er rættiliga fittur partur av undirhaganum í Hoyvík bygdur, men fyrsta búseting var heima á Garði í Hoyvík. Tað hevur uttan iva havt stóran týdning, tá ið fólk settust í Hoyvík á fyrsta sinni, at so stutt var til fjøru og sjógv. Frá bóndagarðinum, sum er fyrndarbúseting, gongur stutt gøta beina leið oman í fjøruna. Fjøran liggur væl vard millum tangar og land. Fyrstu øldirnar var hvørki lending ella bátadrátttur, men bert møl og urð, so tá var ikki so høgligt at flota og draga bát.

Fjøran í 1907. Eingin atløgubryggja ella bátadráttur – bert møl, urð og hella. (Mynd: Tjóðsavnið)

Í gamlari tíð hevði bóndin áttamannafar. Bóndaneystið til áttamannafarið (Stórabátsneystið) stóð uppi á bakkanum. Tað var avfallið longu fyrst í 1900. Seinni fekk bóndin sær fýramannafar.

Fyrst í 1900 vóru trý neyst. Bóndin hevði eitt, Jóhan uttan fyri Garðar (Johan Simonsen) eitt og uppsitarin á fútagarðinum eitt.

Útróður

Nógv hevur verið róð út í Hoyvík. Hóast útróðurin ikki hevur so stóran týdning hjá húshaldunum nú á døgum, so flota tey enn, ið eiga bát, tá ið líkindi eru. – Vanliga varð farið til útróðrar á vestfalskyrrindum, tí tey vóru drúgvari. Eystfalskyrrindini eru stutt; tað vendir at kalla beinanvegin í Nólsoyarfirði. Tó bar til at fara á Gerðagrynnuna á eystfalskyrrindum. Teir gomlu hoyvíkingarnir róðu út við árabáti. Teir fóru við eystfallinum norður á Gerðagrynnuna. So fiskaður teir, til vestfallið kom, og so kundu teir fara suður aftur við vestfallinum. – Gerðagrynnan liggur í ein landnyrðing úr Hoyvíkshólmi.

Á Hoyvíksgrynnurnar varð farið á vestfalskyrrindum, tá ið linur streymur var. Tað eru tvær grynnur, Ovara og Niðara (Hoyvíks)grynna. Ovaragrynna er norðari, men innari, og Niðaragrynna er syðri, men uttari.

Niðaragrynna er beint út fyri Víkini, og Ovaragrynna er út frá Flesini móti Boða á Stongini í Nólsoy og beint innan fyri Nesagangin (Glyvursnes og Kirkjubønes (Sveipið) koma saman í neðra). – Grynnurnar síggjast væl, um tær bróta, tá ið sjóvarilska er. Tá ið illveður er av landnyrðingi, brýtur Ovaragrynna saman við tí grunna suður frá Flesini.

Menn fáast við grind í fjøruni fyrst í 1920-árunum. (Mynd: Tjóðsavnið)

Tað, ið er serligt við Nólsoyarfirði, er, at tað rekur suður og norður, men alla aðrastaðni í Føroyum rekur eystur og vestur. Vestfallið rekur suðureftir í góðar 8 tímar, og eystfallið rekur í góðar 4 tímar norðureftir. Síðsti parturin av vestfallinum setur upp á land, sum vit kalla tað runið, sum kemur við flóðini.

Lendingin

Tá ið bátadráttur varð stoyptur, varð eisini gjørd ein bátabrúgv, og tá gjørdust líkindini væl betri. Helst hevur tað verið í 1927. Tó hava ábøtur verið gjørdar í fleiri umførum. Í 1940-árunum vórðu fleiri ábøtur gjørdar á lendingina. Síðan eru javnan gjørdar munandi ábøtur.

Lendingin seint í 1920-árunum. Frá vinstru sæst Stórabátsneystið (tvøturum), síðan toftin av bóndaneystinum, sum seinni varð uppafturbygt, Garðaneystið (t.e. neystið hjá Johan Simonsen), neystið hjá Royndarstøðini, og longst til høgru er toft eftir neystinum hjá uppsitaranum. Eisini sæst bátabrúgvin, sum brotnaði í brimi og varð sprongd burtur mitt í 1950-árunum. (Mynd: Tjóðsavnið)

Til neystið hjá uppsitaranum varð eina ferð gjørd ein lítil smøl bátabrúgv. Hon fór við tíðini av brimi og hvarv. Tann størra bátabrúgvin, ið varð gjørd í 1927, fór so illa av brimi, at neyðugt var at spreingja hana heilt burtur mitt í 1950-árunum.

Aftur av kaldbaksferð í 1942. Frá vinstru Mourits Mohr, bóndi, Bela Maksai, ungari, Petur Sofus Hansen, bankastjóri, John Simonsen. Framman: Johan Schröter, Leif Mohr og Erik Mohr, kapteinur. (Mynd: Sigurd Simonsen)

Nýggjar tíðir

Í 1957 varð nýggj bátabrúgv gjørd. Í Løgtingstíðindum hetta árið stendur at lesa, at átrokandi var at byggja nýggja bátabrúgv (t.e. pier) í Hoyvík. Í 1980 varð brúgvin breiðkað og longd. Byggifelagið G. Waagstein gjørdi arbeiðið. Tá varð Spískisteinur stoyptur inn í brúnna.

Nýggjur og betri bátadráttur varð stoyptur í 1971. Tá varð gjørt eitt lítið grótkast og ein pallur stoyptur, har pláss er fyri uml. 8 bátum. Um hetta mundið kom eisini spælhús við elriknum spæli. Hetta lætti sera nógv um.

Ein partur av einum gomlum brimgarði, ið stóð eftir vestarumegin lendingina, hvarv, tá ið undannevnda arbeiði varð gjørt í 1971.

Víkin ein góðveðursdag. Myndin er helst tikin seint í 1970-árunum. Her sæst til lítlu bátabrúnna, ið fór so við og við av brimi. Til vinstru sæst Kalvahellan. Longri úti er Heljareyga. (Mynd: Marjun A. Simonsen)

Hjartað í bygdini

Fjøra og lending eru ein týdningarmikil partur í søguni hjá bygdini. Nógv hevur verið róð út í Hoyvík í øldir, tá ið sjógvurin var álitið. Fjøran hevur at kalla verið hjartað í bygdini, síðan bygt varð her á fyrsta sinni.

Ikki minst hevur fjøran altíð verið eitt ævintýrland hjá børnum, har tey hava fiskað krabbar, staðið á seiðabergi ella ligið á Sandeyganum og damlað.

Fara vit nøkur ár aftur í tíð, var vanligt at dyrgja summarkvøldini. At dyrgja er at royna eftir seiði á báti við tráðu, sum verður flutt aftur og fram í sjónum. Tá varð farið við árabáti fram við landi ella millum Nakkin og Flesina, ella runt um Hólmin ella Flesina.

Málningur eftir Chr. Holm Isaksen, vanliga nevndur Kristin i Geil (1877-1935), av Rógvutanga, Víkini og bátadráttinum.

Í fjøruni hava menn flotað bát, lagt fisk og grind upp, kruvt og annars gjørt tað, ið hoyrir eini fjøru til, og tað verður í ein vissan mun gjørt enn. Og javnan verður farið á flot, tá ið viðrar.

Vónandi ber til at fáa pláss fyri fleiri bátum niðri í støðni, so øll, ið hava hug at flota ella dyrgja, kunnu hava møguleikan til tess.

Heimildir:
Egil Simonsen, Hoyvík
Janus Mohr, Hoyvík
Løgtingstíðindi 1944, 1948, 1956
P/F Byggifelagið G. Waagstein 40 ár. 1988. Tórshavn¬
Símun Simonsen, Hoyvík, búsitandi í Farum